گذر توهم

مصطفی عمرزی

نمی دانم مرحوم عبدالقهار عاصی، شعر «دل ماست پارسی» را چه وقت سروده است؟ آن چه تعجب مرا برمی انگیزد، سفینه ی فضایی او (پارسی) از جایی پرتاب می شود که در منطقه اش در ملیمه، فقط به داشتن بوی شفتل مشهور است. «آیینه دار جلوه ی بالای» آن مرحوم، مجموعه ی بیش از 20 زبان است. در واقع دل آنان در ماه، زبان عقیمی ست که به  نماینده گی چندین زبان دیگر، از جمله عربی را نیز فضایی می کند.
در گذر توهم، سفره ی مفاخرات کذایی- شعوبی که حالا به نام خراسانی نام گذاری کرده اند، هرچه داشته باشد، اما منطق ندارد. خوب است قبل از انگشت انتقاد به خورنده گان سفره ی توهم، برگردیم به این که چه تعدادی از خود ما به نام دکتور، پوهاند و پروفیسور از زباله کشی تاریخ، لقب و صفت یافته اند.

نهال شکسته
(15 عقرب، وداع نادیا انجمن)

مصطفی عمرزی

روز های چند رقمی، در سال های عذاب، هر کدام از انتساب عزیرانی تشهیر می شوند که در التهاب جامعه ی دچار مرگ، می پندارند چه روزی فرجام است. ادبیات دری افغانی (سده های اخیر)، در لابلای حماسه از لحظه های غمین پُر است؛ مردان و زنانی که در روز های فرجام، یک رقم تاریخ اندوه را رقم می زنند. هیجان احساس که از درک بلند به شیوایی قلم می رسد، نویسنده گان و شاعران افغان را در فراسوی هستی به تاب می آورد.

گسست زنجیر ها، تجدد و شیفته گی از میراث فرهنگی قرون وسطی می برند. در تخلیق ادبی یک قرن اخیر، سروده ها و نگارش ها، اما در اوزان تکفیر و اعتقاد، هنوز درونمایه ی آفرینش هایی می شوند که از «قفس های تنگ»، بیرون می روند.

دری افغانی
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

سفارش طبابت برای پرهیز از دیابت (مرض شکر)، مصداق «وقایه، بهتر از معالجه است»، اما با رعایت محتوای این پیام، می توان بر زمینه های دیگری نیز هوشیار بود. به اعتقاد من، مصداق فرهنگی این توصیه، برای وقایه در برابر مرض شکر فرهنگی (قند پارسی)، بسیار اهمیت دارد.
در یک قرن اخیر با گشایش دکانی به نام «شیرینی فروشی قند پارسی (فارسی)»، مرضی تولید کرده اند که با ابتلاء به آن، خاصیت غیر علاج مرض قند، دامنگیر گروه ها و افراد زیادی می شود.
مبتلایان به بیماری قند پارسی، همانند مریض دیابت گرفته، آهسته آهسته بصیرت خویش را از دست می دهند. آنان در حالی که از سایر زیان های بیماری لاعلاج، توهم دارند، دهن خویش را با اجزای فارسیسم (آریایی، خر-آسانی، پارسی و عقب مانده گی فکری)، شیرین تر می کنند.

فساد نزدیک

مصطفی عمرزی

از مدت هاست که تنقید اسلام سیاسی، وارد حوزه ی گفت و گوی افغان ها شده است. رعایت حرمت فرهنگ اسلامی، مردم را به تامل وامی دارد. این تامل با تفکیک و تشخیص عناصر سیاسی، در پی تحفظ باور های ستوده ی دینی، عروج کرده است، اما این نگرش بیشتر در حوزه ی اکثریت اهل سنت اتفاق می افتد.
در مقوله ی هجوم فرهنگی، پدیده ی فارسیسم ایرانی را بسیار زیانبار تلقی کرده ایم، اما تحلیل آن، بیشتر روی عوامل غیر دینی استوار بوده است. تعویض سلطنت پهلوی با ولایت فقیه، رنگ دیگری به فارسیسم می بخشد؛ هرچند قبل از انقلاب نیز عامل تشیع در جهان عرب، فارسگرایان ایرانی را ترغیب می کرد در سطح منطقه اعمال نفوذ کنند.

افغان نامه
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

محتواي اين كتاب كوچك، تجربياتي بودند كه از بررسي شخصيت هاي افغان، گاه بر قلم و گاه بر كردار و گفتار آنان مي نگاشتم. شخصیت های این کتاب در حالي كه در موضع تضاد نیز واقع مي شوند، اما چتري را كه مي خواهند، همين سرزمين و هويت ملی (افغان) مردمان اش است.
براي مردم ما كه تنوع تلخ كامي را تجربه كرده اند، ثابت شد در هياهوي توجيه اغراض (هرج و مرج اجتماعی)، خودباخته گي را به نفع باهمي تعويض كنند. بنابراین شاد استیم که در مساله ي حدود و هويت خويش، فهم آن را يافته اند تا بازار فروش ارزش ها و باور هاي ملي، كساد شود.

خطوط راست در مخطوطات کج

مصطفی عمرزی

سعی برای فهم موضوعات مبهم ماضی که مبدل به ایده های فکری و اساس مقولات تضاد و تقابل فرهنگی می شوند، تحقیقات تاریخی را در ابعادی انکشاف داده است که ملموسیت و حس آن چه از نگرش منطقی درک می شود، در چند دهه ی اخیر، دیدگاه های متفاوت را روی تواریخ حجیم و مختلفی به وجود بیاورد که در ابعاد بسیار، مستعمل اند.
در افغانستان ما، فضای باز که حتی بسیار غیر عقلانی شده است، مخاصمات سیاسی را در حد مسایل مختلف فرهنگی می کشاند. طرف های درگیر، ضم طرح مدعا، برای کسب حیثیت بیشتر، از داشته های تاریخی، فرهنگی و ادبی به گونه ای استفاده کرده اند که با زیر سوال بردن اصل انسانی بسیاری از آن ها، خطوط راست آن ها در مخطوطات کج، به نفع جناح، قوم و زبان خوانده می شوند. چنین اعتقادی در جوامعی که در کنار هم سرنوشت و تاریخ می سازند، می تواند بیش از بسیاری پدیده های بیرونی، در جدایی و نفرت، موثر واقع شوند.

I am Pashtun!

مصطفی عمرزی

صبحت از سرزمین افسانوی هند، صحبت از تنوع قوم ها و رنگ هاست. در هند بزرگ، تاریخ تبار ما با خان ها نقش می بندد. شگفت است در سرزمین فرهنگ ها که بخشی از کلیت بشری را به تنهایی جا می دهد، هویت تبار ما از میان تنوع ژرف باستانی، اجتماعی و هنری بیرون می شود.
می گذرم از این که دختری از روی اجبار با ترک تحصیل پوهنځی طب و تاثر اختلاف خانواده، ناگهان با نگاه یک خان دیگر (سلمان خان)، بالیوودی می شود. مهم این است که در سرزمین پهناور و متنوع قومی، صدایی با قوت تمام به هویت اش می بالد.

دیدار از اندونزیا
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

مجمع الجزایر اندونزیا در سیر تاریخی، در بازی های سیاسی و واقعیت های متاثر از عناصر خارجی، ناگفته های زیاد دارد. اگر بیان عاطفی را کنار بگذایم، واقعیت های تلخی رونما می شوند که بار فرهنگی ای که از گرایش های دینی اشباع شده است، در حقیقت واحد های سیاسی، بیشتر از شناخت توده هایی نیست که صد ها نام (ملت ها) دارند.
کشانیدن این و آن، بر اساس باور ها، ظاهراً به سنت تعارفی می ماند که اگر در میان اجتماعات مسلمانان باشد، فقط در زمان عبادت و مراسم دینی یک رنگ می شود؛ هرچند تنوع فرقه ها، مُعضل دیگری ست که مرزی های آن خوانده شده است.

مجاهدينو د پاکستان له کافر حکومت سره له خبرو انکار وکړ، لاريونونه دوام لري

 د تحريک لبېک پاکستان مشر امير المجاهدين خادم حسېن رضوي وويل، چې له حکومت سره يې خبرې اترې ناکامه شوي دي او نن به هم په ټول هېواد کې لاريونونو ته دوام ورکوي.
نوموړي په خپل ټويټر پاڼه ليکلي دي، چې په خبرو اترو کې د مرکزي او ايالتي حکومت وزيران او نور نمايندګان ول، همدا راز د آى ايس آى کسان هم پکې ول، خو د خبرو له ناکامېدو وروسته حکومت ورته اخطار ورکړ، چې تاسو ټول به په توپونو وولو.
خادم حسېن رضوي له خپلو ټولو پلويانو غوښتي، چې د پاکستان ټول ښارونه وتړي او په هېڅ حالت له لاريونونو څخه لاسونه وانخلي. هغه وايي چې موږ د پېغمبر اسلام غلامان يو، کفنونه مو په سرونو تړلي او شهادت مو ارمان دى.

تخت جمشید، بنای ناتمام است!
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

به باور من، سمبولیسم در جایی که در نماد های تاریخی واقع می شود در سیطره ی سیاسی کنونی، جزو ضمایمی ست که در بسط انحصار، اگر به درستی روشن و نقد نشود، به زیان توده هایی عمل می کند که تحت تاثیر آن، فکر می کنند «کمتر» اند.
 نگرش ما بر تاریخ، همواره به مفهوم نسخه ی مداوا برای اعتماد به نفس بوده است، اما وسعت آن در تالیف آثاری که در سمت و سوی گرایش ها قومی شده اند، زمانی که مساله ی خاص می شود، وسیله ای ست که در بحث ستیز قومی در افغانستان، به وضاحت ثابت می کند جریان های متخاصم در جایی که مدعی اند، از چه منشه ای در عقب مدعا، استفاده می کنند.

نجات څلی= منار نجات
(معرفی دو کتاب)

مصطفی عمرزی

احیای یادگار تاریخی «منار نجات»، چند معنی یافت. نخست این که افغان ها، گذشته های پُر افتخار خویش را فراموش نمی کنند. دوم این که آثار تاریخ سازی های بزرگ، به معاهده ای می ماند که رابطه ی تبار ما را در گستره ی جغرافیایی افغانستان، گره زده است.
با سقوط ارتجاع اول، اجماع ملی هموطنان به اهمیت فرهنگ سازی های معطوف شد که منار تاریخی و ملی «نجات»، ارزش فزیکی آن ها را تضمین می کرد.
در نخستین روز های حکومت کمونیستی، عقده های سرگشاده ی وارثات ارتجاع که زیر نقاب رفیق و انقلابی در واقع شوونیسم عقب مانده را پنهان کرده بودند، به نمادی حمله کردند که نه تعبیر دروغین آنان از حرکت ضد پرولتاری بود، بل خواستند مرئوسان مجنون را که تبار و مملکت را فدای شعار ها و توطئه ی شوم دشمن کرده بودند، از  دیرینه ای منحرف کنند که ذهنیت تاریخی آنان برای حفظ و پاسداشت ارزش های والای تبار ما بود.

روایت آغاز کشتار
(معرفی مستند نارویژی فیر های کابل)

مصطفی عمرزی

کشف محل دفن شهید محمد داوود و 17 تن اعضای خانواده ی او، از خبر های تاثرآور بود. به فاصله ی یک روز، اولین رییس جمهور افغانستان از کرسی قدرت به وادی خفته گان، سقوط می کند.
اجساد و لباس های پوسیده ی 17 تن اعضای خانواده ی شهید محمد داوود، حقیقت هزاران افغان دیگر اند که عیان و نهان در گورستان های افغانستان خفته اند. مقام اول کشور، نگرانی دایم بود که چه گونه یکی از دوست داران این مملکت، به فاصله ی یک روز، در عمق تاریخ، فراموش می شود؟
سقوط رفقا، سقوط برادران اخوانی و بالاخره سقوط طالبان، روی بنای سستی رونما شدند که انقلابیون احساساتی و نادان، در توهم جامعه ی ایده آل، مسیر افغان ها را انباشته از حفره هایی کردند که در هزاران آن ها، میلیون ها تن عیان و نهان خفته اند.

خروج از افغانستان
(معرفی مستند نارویژی)

مصطفی عمرزی

خروج نیرو های بین المللی از افغانستان، ابعاد مختلف دارد. این حقیقت که دولت بر اثر اجندا ها و برنامه های مختلف از کارایی و ضعف مدیریت، آسیب دیده است، در      چندگانه گی محور هایی که محلی می شوند، محسوس است. بنابراین، حل قضایای داخلی، به ویژه بُعد امنیتی با حضور قابل تضمین نیرو های خارجی، تصور می شود؛ هرچند تاکید زیادی روی انبوه یا گسترده گی آنان صورت نمی گیرد، اما حمایت های لوژستیکی، تخنیکی و آموزشی که سیستم نظامی افغانستان را غیر سیاسی بار آورند، اهمیت ویژه دارند.

ژوندون

مصطفی عمرزی

به یقین که تداعی روزگار خوش مردم (قبل از هفت ثور) در بسط روش هایی کمک خواهد کرد که هرچند در طول بحران ها، گاه نام های افغان و افغانستان را در متن و محور معضلات و تراژیدی ها آورده اند، اما ثابت می کنند پیشینه ی کشور افغان ها، همان جایی بود که در روزگار خوش سلطنت اعلی حضرت شاه محمد ظاهر (رح)، آسمان نیلی مشهور داشت و مردمان سراسر دنیا برای آشنایی با ملت افغان، به این جا می آمدند و از آرامش ها و رونقی که می دیدند، خبر می ساختند.

بسم الله الرحمن الرحیم
سلام دادن ومصافحه با نماز گزاران

دین مقدس اسلام  دینی است که جهت حاكم ساختن صلح و آرامش در جامعه انسانى و نفى دشمنی ها ، كدورت‌ها و كينه‌توزي‌ها و سالم‌سازى محيط زندگى انسان‌ها شعار ی را برای پیروان خویش پیش کشید ه، که  با عام ساختن این شعار  میخواهد  روحیه قوی اخوت وبرادری ودر مجموع روابط دوگانه و چندگانه  را بین انسانها تامین نمایند.
از جمله  این شعار ، یکی هم  « سلام » است.
مفهوم عام وکلی که در کلمه «سلام » وجود دارد اینست که با ذکر این کلیمه  میخواهد پیام رابرای جامعه  بشری تقدیم که فهم آن اینست که : شما از دست من در امان هستید .
این پیام عالی در انديشه دينى مقدس سلام به مفهوم ارسال پيام صلح و آرامش است كه افراد را به هم مطمئن مي‌سازد تا به يكديگر ضرر و زيانى از بعد جاني، مالى و زبانى و غيره نرسانند.

برای دریافت کتاب سلام دادن و مصافحه با نماز گزاراران بشکل pdf اینجاه کلیک کنید!

افغانستان در کتابخانه های امریکا

مصطفی عمرزی

بی ثباتی مداوم اجتماعی، جلو تحقیقات و بررسی هایی را می گیرد که به گونه ی بنیادی لازم اند در ثبت دارایی های تاریخی افغانستان به نتیجه ی نهایی برسند. از سوی دیگر، ستیز سیاسی برای کسب امتیاز که با تحمیل سیاست های بیگانه، ایده ی نفی میراث های تاریخی طرف های درگیر افغانستان را سیاسی کرده است، اجازه نمی دهد آن چه سهم عمده ی تلاش های مردم ما در امر فرهنگ بود، به گونه ای مقوله شود که انحصاری نیست. بنابراین، سهم تاریخی اقوام افغانستان وقتی در میزان داوری طرف های متخاصم، متعصب و قومگرا وزن می شود، آیه ی یاس می شود.