چه بودند!

مصطفی «عمرزی»

در دو نوشتار «بخارای مفلوک» و «تفاوت، از کی تا کجا!»، استدلال کردیم که نباید های سیاسی، نبایسته هایی نشوند که در جریان رسانه یی و تبلیغاتی، مردم را فریفته می سازند. در آن دو تحقیق و توضیح، عوامل تعیین کننده ی تاریخ، یکی در جغرافیای عقب مانده و فلاکت زده ی آسیای میانه و دیگری در کویر عربستان سعودی، زنده گی مردم را به طرز عجیبی عوض می کنند. هرچند تاثیر مخرب و شکننده ی تجاوز روسان بر آسیای میانه و تغییر هراس آور به اتحادشوروی، روح و جسم میلیون مسلمان را آسیب می زند و مشی فرهنگی و سیاسی، ذهنیت شناخت از خود را در نشیب پریشانی، به سرازیری ای می کشاند که تا سقوط اتحادشوروی، مردمان دربند، از حس بنده گی و غلامی، احساس حقارت کنند، اما این تجربه ی سنگین و سیاه، فاصله ی آنان از حیات قرون وسطایی قبلی را بسیار زیاد می سازد.

این را نخوانده بودم!
(فارسی یا هندی؟)

مصطفی «عمرزی»

تقابل سیاسی، محدوده ی بحث ها را بسیار گسترده کرده است. ابعاد این بحث ها، در زمینه های تاریخ، ادبیات، زبان و فرهنگ، نه فقط روی اصالت ها، دیرینه گی و امتیاز می چرخند، بل چه گونه گی ماهیت، باور هایی را نیز زیر سوال برده است که در بحث سیاسی- فرهنگی، گاه به منظور مفخره طرح می شدند. بودن و نبودن به معنی داشتن و نداشتن، برگ های فزون تری به داشته های قبلی افزوده اند.
 عموماً خوانش یک طرفه از فرهنگ که همیشه به معنی مفخره، وارد بحث سیاسی می شد و از این حیث، امتیاز قایل شدن تباری و هویتی رونما شده است، در محدوده ی گسترده ی تنازع، رُخ ناهنجاری ها را از کتمان حقایق، وارد بررسی عقلانی می کنند. طی ده سال اخیر، کوشش های زیادی صورت گرفته اند که حداقل در میان طیف فرهنگی، تصور تابو ها و توتم های فرهنگی درهم شکند.

با تحمیل 40 سال جنگ

مصطفی «عمرزی»

افغانستان، جغرافیای تلاقی به اصطلاح فاتحان، متجاوزان و مغرضانی بوده است که واقعیت های افتخاری آنان، در واقع طمع و آز برای تصاحب، جنون قدرت، توحش هوس و اشباع نیاز ها بود. این تکدر با تحریف تاریخ، ظاهراً از تواریخ پُر شکوه به شمار می رود.
 نگرش غیر معمول بر آن چه تمدن های گذشته می خوانند، هیچ تفاوتی از میلان قطبی به نفع کشور ها یا قدرت هایی نیست که اگر وسعت چنگیزی و تیمور لنگی یافته اند، از تاراج، چور، چپاول و ساقط کردن هستی ملیون ها انسانی تغذی می شدند که در جای دیگر، میدان جنگ را باخته بودند. وسعت امپراطوری روم، تمدن رومی را بر مجموعه ای حک کرده بود که در اطراف و اکناف آن، میلیون ها انسانی خواری می کردند تا نقطه ای در قلب این وسعت (روم)، تاریخی شود. اکنون به این گذشته ی رنج، تمدن درخشان می گویند.

د ولس هډوکي مات شول، خو ښکلېلې غاړې ماتې نه مني

په داسې حال کې چې د افغانستان د سولې د عالي شورا د دارلانشا ريیس اکرم خپلواک په وروستیو کې په زغرده ویلي چې طالبان دې له هیواده د بهرنیو پوځیانو د وتلو د مهالوېش په اړه له افغان حکومت یا د سولې شورا سره خبرې وکړي؛ اوس د طالبانو د واکمنۍ په مهال په اسلام اباد کې د افغانستان پخوانی سفیر ملا عبدالسلام ضعیف، طالبانو ته د اشرف غني د وړانديزونو او بيا پر دغو وړانديزونو د نورو هيوادونو د تاکيد په غبرګون کې ويلي؛ طالبان د پاکستان او ایران په شمول د بل هیواد په وسیله هیڅ راز جوړجاړی نه مني، دوی غواړي چې مسله د نورو له دخالته پرته له امریکا سره د خبرو له لارې حل کړي.

از گذر خوش
(به یاد و احترام اعلی حضرت شاه محمد ظاهر رح)

مصطفی «عمرزی»

الحاج نصیر عبدالرحمن (مسوول انتشارات میوند) برایم تعریف کرد که در کتاب «یادداشت های مرحوم عبدالمجید» که در زمان ریاست جمهوری شهید محمد داوود، وزیر عدلیه بود، خوانده است که اعلی حضرت شاه محمد ظاهر (رح)، او را در زمان اقتدارش به ارگ می خواهد. سالیان پس از جنگ جهانی دوم بود و تقابل سرد، دنیا را تقسیم می کرد.
اعلی حضرت شاه محمد ظاهر که معروف به شخصیت با درایت، دوراندیش و بسیار خوددار بود، تعقل سیاسی سلطنت اعلی حضرت محمد نادرخان که کشور را دوباره در مسیر درست رهنمود می شود، به درستی درک می کرد. او در تمام دوره ی سلطنت، افغانستان را از نوسانات ویرانگری که می توانستند بر اثر هر تغییر زود هنگام، با تجربه ی ارتجاع اول مواجه شوند، مصئون نگه می دارد.

کابل – انقره اړيکې؛ ترکيه د افغانستان لپاره څه کولی شي؟

کابو له ۲۰۰۷ کال راهيسې ترکيې د افغانستان په سياست کې داخليدو ته زړه ښه کړی دی، له همدې نيټه وروسته ترکيې د افغانستان په سوله کې رول لوبولو لپاره هلې ځلې کړي دي. ښه بېلګه يې د افغانستان، پاکستان او ترکيې درې اړخيز غونډه ترسره کول يادولی شو. د راپورونو له مخې ترکيې له ۲۰۰۷ څخه تر ننه پورې کابو اته غونډې د افغانستان، پاکستان او ترکيې هيوادونو تر منځ د اړيکو پراختيا او افغان سولې اړوند غونډې کړي دي. اوس کابل ته په وروستي سفر کې يو ځل بيا د ترکيې لومړي وزير د افغان سولې له پروسې څخه ملاتړ وکړ او ويې ويل چې ډېر ژر به په دغه هېواد کې د افغان سولې لپاره درې اړخيزه ناسته ترسره شي. هغه د جزيياتو له ورکولو پرته وويل چې ډېر ژر به په ترکيه کې د افغان سولې په اړه د افغانستان، ترکيې او پاکستان درې اړخيزه غونډه جوړه شي.

سر و ته یک کرباس

مصطفی «عمرزی»

روایت تاریخی، اگر با ذهنیت های ارتجاعی باشد، گاف گذاری (ندانم کاری)، متن را چنانی نمایش می دهد تا اغماض، ماهیت آن را بسازد. از جریان های مجوسی گرا و غیر اسلامی گروهک هایی نوشته ام که در چهل سال بحران، بدترین نوع تقلبی آن ها، مجاهد و مسلمان بود.
هفت ثور، داخل دولت را تحریف می کرد و هشت ثور، بر اساس روایت تنظیمی، افغانستان را تحریف کرده است. مجریان این دو روز نحس، در جناح های افغان ستیز، اسلام ستیزانی نیز داشتند که اما، از حربه ی دین، به درستی استفاده می کردند.

بر افغان ته د يو بل منظور پښتين اړتيا

میندې راوړي ډېر زامن ډېر اولادونه   یو یا دوه یې افلاطون او سکندر شي
د خلقت له کارخانې نه کلــــــه کلـــــه   په جــهان پیدا یو بل شانې بشـر شي

دا د افغان نابغه سيد جمال الدين په اړه د ادب د ستوري ګل پاچا الفت وينا ده چې کولای شو د هر صفت وړ شخص لپاره يې وکاروو. په دې مانا چې رښتيا هم په نړۍ کې ډيری ميندې ډير اولادونه راوړي چې ډير کم يې د ټولنې لپاره د نيک نامۍ او خوشبختۍ سبب شي. همداسې ډيرو ميندو په کوزه پختونخواه کې هم ډير اولادونه وزيږول، څوک يې ملا فضلو شو، څوک يې سرتاج عزيز او څوک يې اسفنديار ولي خان شو. خو د دوی ټولو په منځ کې يوې بلې غيرتي مور يو بل زوی هم وزيږولو چې تر اوسه د ميليونو پښتنو لپاره د سر سړی او د عدالت چغه پورته کوونکی ثابت شوی دی. دا زوی د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتين نوميږي.

از این (پشتوستیزی) بدتر نمی شود!

مصطفی «عمرزی»

انتشار سندی دال بر بی فرهنگی یک بی خبر (عبدالرزاق احمدی) که ظاهراً  سرپرست ریاست معارف ولایت هرات است، در زمینه ی شبکه های اجتماعی، ته و بالا شد، اما طبق معمول، چنان چه باید و شاید، بررسی نشد که آن چه در پرتو تاریکی ستمی گری و سقایی ستایی می کنند، نه فقط استوار بر هیچ حقیقتی نیست، بل درگیر «غم درونی» دشمنی های غیر شعوری و عقده یی که بیشتر از همه در توهم تواریخ خودبافته، گروه و گروهکی را آزار می دهند که گویا گذشته ای داشته اند که حالا ندارند.

د ماشومانو د بدلون له پاره، لومړی باید خپله بدلون وکړو

ژباړن: عطا محمد میاخېل

ـــ که چېرې اندېښمن یاستئ، نو د آرامه ماشوم هیله مه لرئ.

ـــ که چېرې بې پروګرامه او نا همغږي یاستئ، د منظم ماشوم تمه مه لرئ.

اصلاً باید د ماشوم روزنې ته ډېر پام وکړئ، ځکه چې ماشومان هغه مېوه ده، چې د کورنۍ په ونه کې را زرغونېږي. هر ډول اپت چې په کورنۍ باندې اغېز وکړي، نو ماشومان هم ترې اغېزمن کېږي.

هوښیار بڼوال، د دې له پاره، چې ښه او سالم حاصل ولري، باید له ونې او ریښې څخه یې اپتونه لرې کړي، چې له امله یې مېوې ( ماشومان ) روغ او سالم را منځته کېږي، نو د کورنۍ دا ونه، چې د مېرمنې او خاوند ترمنځ تړاو دی، باید په پیل کې روغ او سالم وي.

افغان‌ها تمدن‌ سازان آینده

نویسنده: هدایت الله ذاهب

خطاب تمدن سازان آینده برای مردمی‌که در جغرافیای افغانستان می‌زیند، جغرافیای که اکنون دهه‌ها می‌شود روی صلح را ندیده است و جنگ‌های داخلی و استعماری مردمش را از کاروان ترقی پسمان ساخته است بسیار خوش‌بینانه و دور از واقعیت می‌نماید ولی نویسنده قصد ندارد نظر به حس زادگاه‌دوستی و وطن‌دوستی خیال‌پروری کرده و بلند پروازانه آرزوهای واهی و میان‌تهی ایجاد کند، بلکه مقصد اصلی مقاله بامطالعه‌ی تاریخ گذشته‌ها و حکایات و روندهای جاری برملا ساختن فرصت‌های است که مقابل این مردم رنجدیده قرار داشته و سوق دادن مردم به‌سوی یک هدف بزرگ و قابل‌دسترس می‌باشد.

په سهار کې له ویښېدلو څخه وروسته دا ۷ کارونه مه ترسره کوئ

ژباړه: عطا محمد میاخېل

دوستانو د سهار په پیل کې باید  اووه کارونه په سمه توګه ترسره کړئ او که نه  نو د ستونزو د رامنځته کېدو سبب ګرځي، سهار او ټوله ورځ به مو خرابه وي.

ـــ د ساعت زنګ مه ګُل کوئ.

ـــ ځان په بړستن کې مه پټوئ.

ـــ خپل برېښنا لیک مه چک کوئ.

ـــ په تیاره کې او د ګروپ له روښانه کېدو څخه پرته مه چمتو کېږئ.

ـــ قهوه مه څښئ.

ـــ په خوب ځای کې تصمیم مه نیسئ.

ـــ خپل خوب ځای منظم کړئ.

تصاویر دیدنی از بالاحصار تاریخی
(معرفی کتاب بالاحصار کابل)

مصطفی «عمرزی»

بالاحصار کابل، سمبول قدرت و حاکمیت افغانان در طول دو قرن بود. اعلی حضرت تیمورشاه ابدالی، با انتقال مرکز قدرت از کندهار تاریخی، فصل دیگری در تاریخ شهر کابل می گشاید. بالاحصار تاریخی در این مرحله، مرکز اداره ی سرزمین های وسیع امپراتوری افغان از کشمیر تا نیشابور، از خاک های فراسوی آمو تا قلب دهلی بود. وارد شدن افغانستان به قرن نوزده و رشد پدیده ی عجیب استعمار اروپایی در هند، لهیب این آتش سوزان را به قلب افغانستان تاریخی نیز می کشاند.

فرصت شش ساعته
ملائکه را در امر توبه دست کم نگیرید

خواننده محترم !

قبل از همه باید ګفت که دین مقدس اسلام و بخش مفاهیم درآن برای فهم بشر به شکل امثال دنیوي ارائه  شده و این شباهت هایی و پیمانه های دنیوی صرف و صرف برای فهم بشری  میباشد.
نوعیت و کیفیت بخش از مفاهم و افاده ها مثلاُ مفهوم  وقت، وسایل نوشتن و کیفیت آن برای فهم بشری به نحوی ارایه میشود که بشر آنرا بهتر درک کرده بتواند. چیزیکه در نزد الله تعالی و امکانات  لایتناهی وی به طرق و وسایل و کیفیت متفاوت از تصورما انسانها  مطابق خواست الهی عملی شده میتواند و عملی میشود.

برای دریافت کتاب فرصت شش ساعته بشکل pdf اینجاه کلیک کنید!

صدای اعلی حضرت شاه امان الله (رح)

مصطفی «عمرزی»

کلپ صوتی 48 ثانیه یی در شبکه ی یوتیوب، اپلود شده است که منسوب به اعلی حضرت شاه امان الله، دانسته اند. در آدرسی که برای این کلپ کوچک صوتی معرفی کرده اند، «آرشیف فرانسه» قید شده است. محتوای این کلپ صوتی، سخنان تعارفی و قسم معمول اند که در برنامه های رسمی، اداء می شوند. ظاهراً اعلی حضرت شاه امان الله (رح) از نقش مدنی فرانسه و همیاری با افغانستان، سپاسگزاری می کند. من نمی دانم که تاکنون صحت این کلپ صوتی، تایید شده یا نه، یا به سمع بزرگان تاریخ و فرهنگ، رسیده است؟ آن چه از این کلپ صوتی، توجه مرا جلب کرد، صورت تلفظ دری شاه امان الله می باشد.

د اجمل ښکلي په ځواب کې!

لیکوال: تمهید الله ((سیلاني))

اجمل ښکلی : (( د شاعرعملي ژوند او شاعري دوه بېل شيان دي؛ نو شاعري راته د شاعر شخصيت نه شي معرفي کولی. يا کوبسن د رومانتست شاعر چک کارل هينګ په اړه وايي،چې په شعرونو کې يې خپله محبوبه ډېره وستايله؛ خو په خانپېښو کې يې وکږله. دا دوه انتها دي او دا دوه انتها ښيي، چې شاعري د شاعر دو اقعي شخصيت استازي نه کوي. يا کوبسن وايي، شاعر دواړه ځايه دروغ ويلي. دا خبره راته په دې سمه ښکاري، چې شاعر که واقعيت پاللای، يو انتخاب به يې کړی وای )).