د اسلامي ګوندونو د غړو د پام وړ!

عبدالله وردک ، انګلستان - جون - ۲۰۱۹

ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله (ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!

په هر ګوند کې، ښه او بد غړي وو، او هنوز هم شته دي. یوازې فرق یې دا و، چې په ځینو کې ښه غړي، تر بدو غړو زیات، او په ځینو کې بیا بد غړي، تر ښو غړو زیات وو. اسلامي حزبونه هم له دغه پورتني حالت څخه مبراء نه وو، او اوس هم ندي. زما په فکر سره، د اسلامي ګوندونو غړو هم، دغه لاندې ځانګړتیاوې لرلې.

سزای مرد تنبل

هارون انصاری

 خانمی کار می کرد در باغ خانه
 ز شوهر خواست بشکند چند شاخ و خمچه

 گفتش عزیزم بیا شو همکارم!
 گفت شوهر! مگر فکر کردی باغبانم؟

 خانم دید نلی در آشپزخانه
 شده سوراخ، می چکد آبش قطره قطره

 گفتا به شوهر، ببند این نل را جانم!
 گفت شوهر! مگر فکر کردی نلدوانم؟

 زمستان بود و تاب کرده بود درب طویله
 صدای ناخراشی کرده بود دل را دیوانه

تراژیدی سقوط امانی
(به یاد و احترام اعلی حضرت شاه امان الله رح)

مصطفی عمرزی

در تاریخ، مقاطعی نیز رونما می شوند که پایان یک موهبت بزرگ اند. سقوط حکومت مترقی اعلی حضرت شاه امان الله رحمت الله، پایان موهبتی بود که در یک مقطع تاریخی، رونما شد.
ما در ایام جشن ها، به خصوص در 28 اسد، یاد و خاطره ی تحقیر استعمار را با شخصیت محوری شاه امان الله، تجلیل می کنیم. در واقع خاطره ی خوش آن دوره و تراژیدی سقوطش، هنوز در اذهان مردم ما باقی ست که چرا خادمی ناگزیر به ترک وطن شد که خیر مردم را می خواست.
شاه امان الله از اعضای برجسته ی جنبش مشروطیت بود. افغان های فعال در این جریان، تقابل با استعمار را به معنی رهایی مردم از محدوده ای می دانستند که جزیره نشینانی بی هیچ آزرم انسانی، در جهان، خط کشیده بودند با تاراج هستی مردمان و ملت ها، امپراتوری بسازند.

ارتعاش کرکت

مصطفی عمرزی

ورزش جهانی کرکت در افغانستان، مدیون همت جوانان پشتون است. در نبود امکانات لازم و میادین، اما جوانان ما آن قدر رشد یافتند که در خارق ترین نمونه ی آن، در مدت بسیار کم، به جام جهانی کرکت، راه یافته اند. این صعود برای تیمی که به هر حال هنوز هم بسیار بی تجربه و نو است، بیشتر از آن می باشد که از آنان، توقع داشته باشیم. مثلاً من از تیم ملی کرکت ما به همین بسنده می کنم که در جام جهانی، راه یافته است. شاید این خوش شناسی این تیم نیز نباشد که با قوی ترین تیم های جهان، مواجه شد. به هر حال، می خواهم بگویم که نباید دچار عصبیت شویم. چنانی که مشاهده می شود، شاید تمام بازی های تیم ملی با نارسایی ها و ناگواری ها (شرایط جوی) به باخت بیانجامند، اما اگر دید ما به این جریان، دید سالم ورزشی باشد، می تواند از ناراحتی های آن بکاهد.

آرای اصولی

مصطفی عمرزی

حضور دگرباره ی جوان اصولی (کمال ناصر) در ولسی جرگه، کم از کم به این باور کمک کرده است که مردم ما از مصلحت های بی جا که تا سرحد توجیه بدترین هتاکی ها (سوژه یی ساختن هویت ملی) فضاسازی شدند، آهسته آهسته اجتناب می کنند.
بی نیاز از توصیف جوان با شهامت خوستی که از وجاهت ظاهری نیز سیمای خوش دارد، موضع گیری های شجاعانه اش از زمان نخستین تبارز جدی که با بوت به دهن یک ناقل بی اصل و نسب مدعی زد، در تمام دوره ی قبلی که صدای رسای اکثریت بود و حالا در برابر بی قانونی، اصولاً مبارزه می کند، ما را امیدوار کرده است که اثرات مثبت ایده سازی های ملی، طیفی را به جود آورده که نه چپی را به رسمیت می شناسد و نه به نام راستی افراطی، اجازه می دهند از علایق مذهبی شان سوء استفاده کنند.

د ځینو لوېدیزو ملکونو څو مخیزه سیاست!

عبدالله وردک ، انګلستان - جون - ۲۰۱۹

ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم‌ و رحمت الله و برکاته! الله (ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!

که چېرې تاسې د نړۍ اوسني سیاست ته، ښه متوجه شوي وای، نو دا به درته څرګنده شي، چې ځینې لوېدیز ملکونه، په نړۍ کې څو مخیزه سیاست چلوي. غواړم، دغه موضوع ته په لاندې توګه، اشاره وکړم:
الف - امریکا، او د لوېدیزې اروپا ملکونه، د خپلو ملکونو د وګړو په هکله، ډېر د منلو وړ سیاست، پر مخ بیایي. په دغه ملکونو کې، ټاکنې ډېرې شفافې، رڼې، او له درغلیو پاکې وي. د ټاکنو نتیجه، هم بیا ډېر ژر اعلانیږي.
مخالف سیاسي ګوندونه، ټول په یوه آواز سره، د ټاکنو پایله مني، او ټول بریالي نوماند ته، خپله مبارکي وړاندې کوي، او بریال سیاسي ګوند، د خپل زړه حکومت جوړوي.

جهاد افغانستان، دفاع پاکستان!

د افغانستان سیاسیونو او احزابو ته،چې لاره او هیله پاتې نشي نو د پاکستان لمنه ونیسي.
دا دی یو ځل بیا شاوخوا دېرش افغان تش په نامه  سياستوال،چې د ولسمشریزو ټاکنو ځینې نوماندان او سیاسي فعالان پکې شامل و "د لاهور سولې څېړنيز مرکز" په کوربه‌توب جوړه شوې غونډه کې د ګډون اتڼونه وکړل،چې موخه یې یوازې د حکومت د مخالفو څېرو لا برګول،تمویلول او ملاتړ نه پرته بل څه کېدای نشي.
یوه موخه یې دا هم کېدای شي،چې د ښاغلي غني له سفر وړاندې د افغان حکومت په اړه پاکستان ته د تللي پلاوي نبض وګوري،چې د افغان ولسمشر په اړه یې دريځ څه دی؟

آیا د حکومت پر ضد کار ورڅخه اخیستی شي که نه؟
څه ډول کولای شي د غني پر ضد یوه دوامداره جبهه ګرمه وساتي،چې ولسمشر خلکو ته د خدمت لپاره وخت پیدا نکړي،بلکې برعکس د مخالفو سیاسي کړیو د نیوکو او نامشروع غوښتنو په جال کې ګیر پاتې شي؟

د هند خیرات او افغاني غیرت

پارلمان د درې ګونو قواوو څخه یو دی او تر ټولو مهمه دنده یې قانون جوړونه ده،چې ولسي جرګه او مشرانو جرګه پکې رول لري.
که څه هم زموږ د تېرې دورې ولسي جرګې لازم خوند نه و، خو خلکو د مثبت بدلون په پار ځینو نویو څېرو او کسانو ته رأیه ورکړه او ځيني بیا د پیسو په زور تر ملي شورا بیا په ځانګړي توګه ولسي جرګې ورسېدل.خو د خواشینۍ خبره ده،چې دا ځل د ولسي جرګې د پیل ټولې کړنې د اندېښنې وړ او نهیلي کوونکي دي.
په دې ټول پوهېږو،چې د نړۍ د ډېری هېوادونو په پارلمانونو کې اخ‌وډب کېږي،خو توپیر یې زموږ له ولسي جرګې سره دا دی،چې د دوی جنجال د ولس د ګټو پر تأمین وي نه د شخصي اغراضو له امله او بالاخره جنجال یې د ولس په ګټه پای ته هم ورسېږي.

په اسلام اباد کې د افغانستان د سولې په اړه کنفرانس پیل شو

د دغه کنفرانس له منځه یوې منبعې سره په تماس کې یم چې هلته د حاکمې فضا او د افغان سیاستوالو د فیلینګ په اړه اپډیټ راکوي.
سرچینه وايي دغو رهبرانو تمه درلوده چې ډېر لوړ تشریفاتي پروتوکول به ورکول شي، خو د سرچینې په وینا دوی ته په ډېره ټیټه کچه کتل شوي او هلته د هیات په منځ کې ګنګوسي او فضا داسې ده چې ټول دلته په راتګ پښیمانه دي او ممکن ځیني غړي یې د کنفرانس دویمې ورځې ته پاتې نشي او پښې ورنه را سپکې کړي.
ځکه دوی سره داسې چلند شوی دی لکه پخوا چې د مجاهدینو مشرانو سره په کمانډرۍ کې کېده یا لکه یو وخت چې حکمتیار صدراعظم و او پاکستان ته روان و، په تورخم کې له موټر ښکته او بل موټر ته خيژول شوی و.
که څه هم دوی ته د پاکستان د مقاماتو دا چلند نوی نه دی، ځکه پخوا ورته تر دې زیات په ټیټه سترګه کتل کېدل، خو اوس دوی هر یو فکر کوي په افغانستان کې مهم خلک دي او په تېرو اتلسو کلونو کې چې هر هېواد ته د افغانستان د نماینده په توګه تلل نو د نړیوال ستنډرډ هرکلي او تشریفاتي سره بلد دي اوس دوی ته باید په هغه سترګه نه وای کتل شوي.

څوک رښتیا وايي؛ خلیلزاد که شاهین؟

که څه هم،چې د سولې په برخه کې وسله والو طالبانو ته د ډېرو امتیازاتو پر ورکړې نیوکه کېږي،خو بیا هم مشورتي لویې جرګې او دیني عالمانو له حکومته وغوښتل،چې په ښه نیت کې څو ګامه وړاندې ولاړ شي او نور امتیازات هم وسله والو طالبانو ته په پام کې ونیسي.
امریکا هم د افغان حکومت لخوا د زیات شمېر طالب بندیانو د خوشې کېدو هرکلی وکړ او دا یې د سولې په برخه کې غوره اقدام وباله. دا، چې وسله والو طالبانو تر اوسه څه ښه نیت ښودلی بیا د پوښتنې وړ ده.
د دې ترڅنګ د امریکا او طالبانو په شپږ پړاویزه خبرو اترو کې هم مهم مسایل مطرح شول،چې د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد یې په اړه په وار وار څرګندونې او پر خپل دریځ ټینګار کړی او په همدې لړ کې یې پرون ماښام پر خپل ټویټر ولیکل،چې د سولې په جامع تړون کې له ترهګرۍ سره د مبارزې ډاډ تر لاسه کول، له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو وتل، بین‌الافغاني خبرې چې سیاسي جوړجاړي ته زمینه برابره کړي او دایمي اوربند شامل دي او دا هغه چارچوب دی،چې طالبان یې مني.

تر څو به هوا ګزوو؟

په دې کې شک نشته،چې سولې ته د رسېدو لپاره باید له هر اقدام او ګامه ملاتړ او هرکلی وشي،خو ښه خبره دا ده،چې د سولې لپاره پر اصولي او نورو معقولو لارو فکر وشي.
حکومت مو کله د سولې مشورتي بورد جوړوي،کله د سولې وزارت په اړه فکر کوي،کله د سولې مشورتي جرګې نه د حل لار غواړي او کله بیا یو او بل هېواد ته ځولۍ غوړوي،چې د سولې ګلونه پکې واچوي.بل لور ته د سولې پسې لالهاند ځوانان له هلمنده تر کابله او بیا نورو ولایتونو پښې تڼاکې کوي او له وسله والو غواړي،چې سوله وکړي.
کله مو سیاسیون مسکو ته وردانګي، کله بیا د قطر هوا یې په زړه لګي،چې ګواکې سوله راولي خو دا،چې ولې دغه غږونه نه اورېدل کېږي او د خلکو هیلو ته مثبت ځواب نه ویل کېږي؛ بېلابېل دلیلونه او لاملونه لري.

ملا و تعویذ

حیات الله بخشی

مرا با عطر و کاغذ دود کردی
سپس دودی به چوب عود کردی

مرا تا در طلسم خوب رویان
نیفتم بار دیگر دود کردی

دو چشم حاسدان کور و جاهل
به تعویذ ملا مسدود کردی

به گوسفند سفید و مرغ ابلق
تو بخت و طالعت مسعود کردی

برای آن که باشم در حصارت
هر آن چه در توانت بود کردی

توبه ي نصوح

حیات الله بخشی

صوتی که ز قرآن نباشد، چه برم حظ
آواز که اذان نباشد، چه برم حظ

چون غیرت اسماییل و ایثار مسلمان
جانی که به قربان نباشد، چه برم حظ

با آن که بود کافر و من کار ندارم
یاری که مسلمان نباشد، چه برم حظ

از نیمه ی شب تا به سحر بهر عبادت
چشمی که به گریان نباشد، چه برم حظ

 از دغدغه ی معصیت و امر و نواهی
قلبی که هراسان نباشد، چه برم حظ

استاد بزرگ
(به یاد و احترام علامه ناصر پورپیرار/ 1319- 1394)

مصطفی عمرزی

استاد پورپیرار:

«خرد، آدمی را از تعصب دور می دارد و عقل، داور غائی هر برهانی ست. اقوال مرده که از عصر هر نسل دورتر روند، به سنت می گرایند و باور آن ها به مرور دوباره و به تایید عقل زمان موکول است. در این بازبینی، هیچ استثنایی نمی گنجد و هیچ نامی مصئون نیست؛ چنان که نام آوران امروز که در عقل عصر ما موجه می نمایند و ستوده می شوند، بسا که در آینده مقصر و منفور باشند.»
خرد نوشتار بالا، برهان ارجحیت به بزرگی ست که در تفکر پیرامون تاریخ، تحقیق و «بنیان اندیشی»، مرا بسیار به خود آورد؛ اما این گوهر در ورای جهل زمانه، هنوز بسیار مستور است.
هتاکی که نشانه ی کم عقلی ست، در فرامرز های دنیای مجازی، ناگهان مرا با نام نامی ای آشنا کرد که در برابر عظمت آن، فقط «پارسیانه» های جهال اعتراض می کردند. جست و جو برای ردیابی، به گنجینه ای رسید که الحق هنوز از خوانش سطوری از هزاران برگ تحقیق، فارغ نشده بودم که راه حل برای خلاص از شر جهل، نسخه ی مداوا شد.

روح ملت ها
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

پس از ختم جنگ دوم جهانی، تیوریزه سازی برتری نژادی از رونق افتاد؛ هرچند تبعات آن هنوز در کشور هایی به نام نژاد آریا، مصروف تحمیق مردم اند، اما منطق سخیف این باور به پایان عمر نزدیک می شود.
قسم دیگر تحلیل اثرگذاری کشور ها و ملت ها بر اثر اعتقاد ایدیالوژیک که روزگاری استعمار اروپایی را به نام قوم برتر (آریا) با تحمیل سلطه ی شاهان و امیران بالاخره به سرتاسر جهان کشاند، شگفتی های کشور ها و ملت هایی را آشکار می کند که امروزه چند قطب مهم قدرت و زنده گی به شمار می روند.
اثرات ژرف کتاب «روح ملت ها»، اثر آندره زیگفرید، باز کردن فضای فکری ای بود که از کنار باور های نژادی می گذشت. در شش فصل از هفت فصل این کتاب، خصوصیات تمدن بالنده ی غربی با عواملی برجسته می شوند که اکثراً با تاثیر از طبیعت، روی طبایع انسانی، تاثیر می گذارند.

حمایت های چشم بسته

مصطفی عمرزی

یک مشکل مشهود در شیوه ی برخورد ما با افراد و اشخاص، به چشم می خورد. عموماً در کنش نقد، سعی می کنیم حمایت کنیم. در این زمینه، عصبیت ها حتی منجر به تقدس افراد و اشخاصی شده اند که دوسیه ی های بزرگ خیانت دارند.
رهبران حزبی و تنظیمی از افراد و اشخاصی به شمار می روند که از حمایت های منفی سود می برند. این سنت باعث شده تا بخشی از توده های درگیر در مسایل سیاسی با اثرات ستیز جناحی، قومی یا زبانی، به عیب هایی مجال دهند که جا را برای افراد ناباب، باز می کنند.
در پنج سال حکومت وحدت ملی، حربه ی تنقید که قبلاً نیز حاد بود، به اوجی رسیده است که می شود گفت به مقوله ی نو اجتماعی نیز مبدل می شود. از عوامل اصلی آن، کاستی ها و ضعف های واضح حکومت اند.