د ټاکنو کمېسونونو کمشنران له دندو لرې شول

 د افغانستان د ټاکنو قانون کې بدلون وروسته افغان ولسمشر محمد اشرف غني په فرمان کې ویلي، چې د ټاکنو کمېسونونو ټول غړي له دندو لرې شول.
د ولسمشر د فرمان له مخې د ټاکنو قانون کې د نوي بدلون له مخې د ۲۰۱۹ کال د فبرورۍ له ۱۲ د ټاکنو او ټاکنیزو شکایتونو کمېسونونو مشران او غړي له دندو لرې شوي بلل کېږي.
خو زیاته شوې چې د چارو د ځنډ او خنډ د مخنیوي لپاره د دواړو کمېسونونو د دارالانشا مشران سرپرستان دي.
د ولسمشر فرمان کې دا هم ویل شوي چې د ټاکنو نوي قانون د ۱۳ مادې له مخې، د افغانستان عدلیې وزارت سره ثبت سیاسي ګوندونه او د ټاکنو اړوند مدني ټولنې د دې قانون د ۱۲ مادې شرایطو سره د برابرو کسانو اسناد د روانې لمریزې میاشتې له ۲۷ تر اوو ورځو ولسمشرۍ ماڼۍ ته لېږلی شي، چې له مخې یې د ټاکنو کمېسونونو غړي مشران او وټاکل شي.

غني ولې مشورتي لويه جرګه جوړوي؟

په داسې حال کې پخواني ولسمشر حامد کرزي او د حکومت ځينو متقدو سياستوالو په بار بار د لويې جرګې د رابللو غوښتنه کړې؛ په تازه کې ولسمشر غني ويلي چې د سولې د روانو هڅو او له طالب سره د مذاکراتو په اړه به د روان کال په کب مياشت کې مشورتي لویه جرګه جوړه کړي. ولسمشر غني د دوشنبې په ورځ د سولې د ملي مشورتي پروسې غونډې ته په وینا کې وویل چې په هیواد کې به د سولې لپاره راتلونکې میاشت (کب) په پلازمېنه کابل کې یوه لویه مشورتي جرګه راوبولي.
 په ورته مهال پخواني ولسمشر چې پخوا د لويې جرګې په دايرولو ټينګار کاوه؛ د سولې په اړه د ولسمشر غني لخوا د مشورتي لويې جرګې د جوړېدو هرکلی کړی دی. کرزي ويلي «ما پر له پسې د لویې جرګې پر رابللو ټینګار کړی، زه د خلکو رول ته درناوی لرم او لویه جرګه له اوسنیو ستونزو زموږ د خلکو د خلاصون یوازینۍ لار ګڼم؛ اوس هم د تلپاتې سولې لپاره لویه جرګه ضروري ګڼم او ملاتړ یې اعلانوم.»

سوء استفاده های رسمی

مصطفی عمرزی

هراس از بسیج مردمی که بدون شک آرای پاک را وارد محور های ملی، چون «صلح و اعتدال» می کند، دولت را به تکاپو انداخته است. از قبل نیز گمان هایی به یقین مبدل شده بودند که زعامت کنونی به گونه ی اجندایی از امکانات دولتی برای تداوم حاکمیت ضعیف خویش، استفاده می کند.
خارج کردن اکثر پروژه های عام المنفعه به بهانه ی بستر ستیز مناطق روستایی و استفاده ی دوباره آن ها در اوان کمپاین های انتخاباتی، بدون این که ضامنتی وجود داشته باشد که آن چه وعده می دهند سراب نیست، به آزرده گی عمومی افزوده اند.

توسعه ی حاکمیت ملی

مصطفی عمرزی

گذر سیاسی 18 سال اخیر، درک فراز و فرود نو بود که با تنوع جناحی و تباری، خواسته ها و آرمان های مختلف را تبیین می کرد. روسای جمهور افغانستان در دو دور انتخابی حامد کرزی، موفق به تامین ثباتی شدند که پس از مُعضل حاکمیت منقسم (به اصطلاح وحدت ملی)، ایجاب می کند در گستره ی فرهنگی «صلح و اعتدال»، دوباره افغان ها را بسیج کند.
متاسفانه تحولی که با چرخش مدیریتی نو توام شد، نتوانست به تداومی بیانجامد که شعار می دادند. توبیخ شعور مردم با ارائه ی برنامه هایی که تقریباً تا پایان حکومت وحدت ملی از برنامه های انکشافی بُریده شده بودند در ناقراری دیگر، حربه می شوند تا بدون تضمین انجام آن ها، بقایی را در پی بیاورند که اینک در حد مُخل سیاسی، حتی از صلح طفره می رود.

اشتباهاتی که نباید تکرار شوند

مصطفی عمرزی

سناریوی فعلی حاکمیت، نه فقط در دستور مشکل دارد، بل درگیر ذهنیت ارتجاعی انحصار قدرت است. گسترش جغرافیای مشکلات به معنی ارقامی که به حد بیش از 50 درصد، حاکمیت ملی را می کاهند، پرسش های زیادی را طرح می کند که چرا ثباتی که در حاکمیت قبلی به وجود آمده بود، به معنی واقعی از تحول ماند و تداوم نیافت. پرخاشگری دولتی که شعور همه را مصادره می کند، هاله ی قراردادی خودی است که با تجربیات مدیریت محدود در سیستم انجویی، از اوان مدیریت حکومت وحدت ملی، به خصوص در راس نظام، نگرانی ایجاد می کرد که عدم درک نزاکت های سیاسی و اجتماعی، شیوه ی خطاب زعامت را ناهنجار کرده است.

كابل؛ رنج ها، مرگ ها و مشكلات

نوشته ی محمد اسماعیل یون
برگردان از پشتو به دری: مصطفی عمرزی

یادآوری:
اين مقاله در شماره هاي 7- 8 نشريه ي «وفا» (10 حوت 1374ش) در شهر پشاور و با نام مستعار «نيازي»، منتشر شده است.
دشواري زنده گي در كابل، محدويت ها و ساير مشكلات، مردم را متاثر ساخته اند. معضلات، مردم را به كار هاي گوناگون مجبور می کنند. كسي ناله می کند و کسی فرياد. كسي چپاول کرده است و ديگري تاراج می شود. كسي به قتل می رسد و ديگري با اموال مرده گان، امور آسايش زنده گي را ميسر می کند. زنده گي با افراط و تفريط، يك جا شده است.

كابل؛ بار ديگر خون آلود شد

نوشته ی محمد اسماعیل یون
برگردان از پشتو به دری: مصطفی عمرزی

یادآوری:
اين مقاله در شماره های 25 - 26 نشریه ی «وفا» (25 سرطان 1375 ش) در شهر پشاور و با نام مستعار «نيازي»، منتشر شده است.
کابل، بار ديگر سوزانده شد و آتش گرفت. این شهر برای صد تن از آن فرزندانش که شهید شدند، جا داد. اين، بار نخست نيست كه از اين شهر، چنین جنازه هایی بُلند مي شوند. سال چهارم است كه در اين شهر و همه روزه، ميان تاجران سياسي، تجارت سر ها صورت مي گيرند. هر روز سايه ي مرگ بر فراز کابل در پرواز است و هر روز غم مي بارد.
شهريان كابل، آن قربانياني استند كه هم در تفاهم زيان مي بينند و هم در جنگ. نويسنده اي از زبان يك بز نوشته بود:

اې مسلمان افغانه!

عبدالله وردک، انګلستان - فبروری - ۲۰۱۹

 ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله (ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ.
ګرانو او قدرمنو لوستونکو!
د پارلمان دپاره نیږدې ۴ میاشتې مخکې، انتخابات تر سره شول، او د هغو آخري نتیجه تر اوسه پورې، په سمه توګه نده اعلان شوې.

اې مسلمان افغانه!
آیا، تا په ریښتیا سره خپله رأیه، یوه پاک مسلمان افغان ته اچولې وه، او کنه؟!
که چېرې، تا د خپلې شخصي ګټې په خاطر، له دغه امانت سره، خیانت کړی وي، نو ته باید، لومړی له الله(ج) څخه، او بیا له ټول مظلوم ولس څخه معذرت وغواړې، او توبه وباسې، چې بیا به، له دغه امانت سره په ټول ژوند کې خیانت نکوې، او خپله امانته رأیه به بیا، په راتلونکي وخت کې، د پاک مسلمان افغان دپاره پکاروې.

زبان بازی

مصطفی عمرزی

وقتي اصرار زبان بازان براي اصل شمردن عادت تکلم در هويت تباری را مي بينیم و از جانب ديگر، شاهد مي شويم كه بعضی ما در كنار مخالفان و گروه های انباشته از موتلفان ضد افغان‌، تا مرز خيانت آشكار به جامعه ي تباری و ايثار مردم براي اشتراك در تحولات انتخابات، با همزبانی، فرياد مخالفت سر می دهند، نمي توانیم از  تمسخر بركنار بمانیم. به این دلیل، كساني كه فكر كرده اند، زبان که بخشي از ابزار انساني براي ارتباط و مفاهمه است، توانايي بخشيدن هویت دارد، بايد بگويند چرا زبان، خاصيت نمي سازد تا کسانی که ادعای افزایش و کاهش دارند، وقتي از کورس های زبان های خارجی فارغ می شوند، تغییر هویت نمی دهند؟

درک حساسیت های ملی

مصطفی عمرزی

شنيده و ديده ايد كه چه گونه بعضی همتباران بي فكر نيز كاسه ي داغتر از ستميان مي شوند. آنان چنان تر و خشك را مي سوزانند كه مي پندارم در مواردي، ستمیان حق دارند.
«افغان، پشتون است و پشتون، افغان است»، يكي از بدترين شعار ها و جمله هايی بود كه از بعضی همتباران خویش شنيده ام. هيچ كسي نيست تا به اين متفكران قرون وسطي، تفهيم كند ما در قرن بيست و يك و در روزگاري زنده گي مي كنيم كه توان انسان به عنوان موجودي كه بيش از پيش بر فكر و انديشه تكيه مي كند، متبارز مي شود. اين موجود با چنين حالی، حساسيت هایی دارد كه رفع آن ها تا زماني ميسر نمي شود كه دليل عقلي و منطقي آن ها را نداند.

پیام تسلیت مدیر مسؤل ویب سایت حقیقت
جناب حضرت صاحب وفات نمود و دنیای فانی را وداع گفت
انا لله وانا الیه راجعون

جناب حضرت صاحب صبغت الله مجددی یک شخص بزرگوار و مبارز و دعوتگر سابقه دار و یک رهبر عالیقدر جهاد بود او در راه دعوت و مبارزه اسلامی چندین سال را در زندان سپری نمود ، مرد باجرات بود و در بیان حق از هیچکس هراس نمیکرد ، سینه صاف داشت ودربرابرمردم کینه را بدل جا نمیداد و اگر از کس آزرده هم میشد اورا دوباره به آغوش میکشید ، او در بین مردم از محبوبیت خاص برخوردار بود ، او درراس حکومت موقت مجاهدین انتخاب شد و در راس اولین دولت مجاهدین در کابل نیز قرار داشت .

حضرت صبغت الله مجددي مړ شو!

د افغانستان د عبوري دولت پخوانی مشر او د ملي نجات د حزب رئیس صبغت الله مجددي مړ شو. په ارګ کې یوې سرچینې امریکا غږ ته دا خبر تاید کړ. د هغه د کورنۍ ځینو غړو هم دا خبر خپور کړی دی. ښاغلي مجددي ته په منسوب فیسبوک کې هم د هغه د مرګ خبر نشر شوی. ټاکل شوې چې د هغه د جنازې مراسم به د چهارشنبې په ورځ په کابل کې ترسره شي.

د حکومت منتقدان که د ارګ ليونيان؟

په داسې حال کې چې د افغانستان ولسمشرۍ ټاکنو ته اوولس تنو ځانونه نوماندان کړي او دغو ټاکنو ته لا کابو پنځه مياشتې پاتې دي؛ سر له اوسه ځينې نوماندان د ارګ خوبونه ويني او له ارګه د اشرف غني د ايستلو ګواښونه کوي. په ټولنيزو رسنيو کې د يو نوماند غږيز کليپ چې څو ورځې خپور شو؛ په کې په ښکاره د ارګ د څوکۍ پر سر د نوماند او مرستيال تر منځ له معاملې پرده پورته شوه. همداشان بل نوماند يې رسنيو ته د خبرو پر مهال د خپل ټيم د اهدافو له جملې يو هم له ارګه د اشرف غني راايستل ياد کړل.
دېته ورته نور نوماندان هم د دې پر ځای چې ولس ته د برنامو په جوړولو کار وکړي؛ له ارګه د اشرف غني د راايستلو طرحې جوړوي. داسې باور کيږي چې دغه نوماندان د افغانستان د مسالې حل يواځې او يواځې له ارګ څخه د اشرف غني راايستل او دوی په دغې چوکۍ کيناستلو کې ویني.

نشست سران در مسکو

هارون انصاری

 پادشاهی پرسید از وزیرش
 تو دانی بدترین عمل در دنیا چی باشد؟

 اگر دریافتی جواب سوالم
 تاج، تخت و پادشاهی ام از آن تو باشد

 وزیر بیرون رفت از دربار پادشاه
 ز رعیت پرسید تا او را جواب چی باشد

 یکی گفت دروغ، یکی غیبت، دیگری قتل
حسادت، بخالت، دزدی و زنا جواب تو باشد

 مدت یک سال وزیر همی رفت شهری به شهر
 در دهی دید چوپانی، خواست بداند جواب او چی باشد

ستیز و سلب استقلال فکری

مصطفی عمرزی

روزي هنگام صحبت هایی كه زمينه ي اتفاقي داشتند، به یکی از رهبران جناح به اصلاح ستمي كه در پشتون ستيزي معروف اند و بخش عمده ي نقد هار غير پشتوني، محصول تفكر آنان است، با رعايت احترام هر دو جانب، يادآوري كردم كه موضع نقد شما در كنار میلان در ساير موارد، با ماهیت عدم رعايت اخلاق و حقايق، باعث شده اكثر مردم ما كه از گرايش هاي قوم محور نفرت دارند و به این دلیل احزاب قومگرا پس از سال ها فعاليت، تعمیم نمی یابند، در تله ي جناح هاي متعصب بيافتند و بدون هيچ رضايت و دلخواه، در احاطه ي نقد هار، براي هركسي كه از آنان بگوید، صرف نظر از اين كه چه مي گويد، الله و اكبر بگويند. ستمی مخالف كه از فرهنگيان زبان دري نيز است، با عزت نفس و حاكميتي كه بر خودش دارد، از تذكر اين مورد مهم جا نخورد، اما خوب فهميد كه چه مي گويم.

اگر نمی دانی، بدان!

نوشته ی محمد اسماعیل یون
برگردان از پشتو به دری: مصطفی عمرزی

یادآوری:
اين مقاله را نيز نشريه ي «وفا» در شماره هاي 5-6 خویش (26 دلو 1373 ش) به نام مستعار «نيازي» منتشر کرده است. در واقع « اگر نمی دانی، بدان!»، نام یک صفحه ی اين نشريه بود. من در چند نوبت، مقالات کوچکی برای این صحفه فرستاده بودم که با نام مستعار نیازی نشر شده اند، اما دوباره، تمام آن ها را به دست آورده نتوانستم. اين يكي را به عنوان نمونه ی آن ها تقدیم می کنم.
در تقریباً سه سال، رفتار افراد مسلح پاتك ها و پوسته هاي شاهراه كابل- جلال آباد، براي تمام كساني كه باري نيز از اين مسير سفر کرده باشند، به خوبي نمايان است، اما باوجود تمام دشواري ها و ناملايمات، هنوز هم اخباری وجود دارند كه هم دردآور اند و هم خنده آور: