روح ملت ها
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

پس از ختم جنگ دوم جهانی، تیوریزه سازی برتری نژادی از رونق افتاد؛ هرچند تبعات آن هنوز در کشور هایی به نام نژاد آریا، مصروف تحمیق مردم اند، اما منطق سخیف این باور به پایان عمر نزدیک می شود.
قسم دیگر تحلیل اثرگذاری کشور ها و ملت ها بر اثر اعتقاد ایدیالوژیک که روزگاری استعمار اروپایی را به نام قوم برتر (آریا) با تحمیل سلطه ی شاهان و امیران بالاخره به سرتاسر جهان کشاند، شگفتی های کشور ها و ملت هایی را آشکار می کند که امروزه چند قطب مهم قدرت و زنده گی به شمار می روند.
اثرات ژرف کتاب «روح ملت ها»، اثر آندره زیگفرید، باز کردن فضای فکری ای بود که از کنار باور های نژادی می گذشت. در شش فصل از هفت فصل این کتاب، خصوصیات تمدن بالنده ی غربی با عواملی برجسته می شوند که اکثراً با تاثیر از طبیعت، روی طبایع انسانی، تاثیر می گذارند.

حمایت های چشم بسته

مصطفی عمرزی

یک مشکل مشهود در شیوه ی برخورد ما با افراد و اشخاص، به چشم می خورد. عموماً در کنش نقد، سعی می کنیم حمایت کنیم. در این زمینه، عصبیت ها حتی منجر به تقدس افراد و اشخاصی شده اند که دوسیه ی های بزرگ خیانت دارند.
رهبران حزبی و تنظیمی از افراد و اشخاصی به شمار می روند که از حمایت های منفی سود می برند. این سنت باعث شده تا بخشی از توده های درگیر در مسایل سیاسی با اثرات ستیز جناحی، قومی یا زبانی، به عیب هایی مجال دهند که جا را برای افراد ناباب، باز می کنند.
در پنج سال حکومت وحدت ملی، حربه ی تنقید که قبلاً نیز حاد بود، به اوجی رسیده است که می شود گفت به مقوله ی نو اجتماعی نیز مبدل می شود. از عوامل اصلی آن، کاستی ها و ضعف های واضح حکومت اند.

د حکومت سیاسي مخالفین که د نامشروع واک تږي؟

پر ارګ د نیوکو او تورونو کیسه څه نوې خبره نده؛بلکې هر چارواکی یا حکومتي شریک،چې له دندې ګوښه شوی دی،خپلې ګټې یې په خطر کې لیدلې او یا یې حکومت په خبره غوږ ندی ګرولی؛ نو تورونو او ګواښونو باندې یې تکیه کړې ده.
په تېر کې يوازې یو یا دوو کسانو پر ارګ کلکې نيوکې کولې او سخت اخطارونه به یې ورکول،خو اوس د پخواني حکومتي چارواکو ترڅنګ د ولسمشرۍ ټاکنو ځينې نوماندان د ملي يووالي پر حکومت د نیوکو لړۍ پیل کړې او کله یو څه وايي، که بل څه.
د دې ترڅنګ؛ په حکومت کې د ننه هم داسې کسان شته،چې پر ولسمشر او ارګ نیوکه کوي،چې ښه مثالونه یې د ولسمشر د لومړي مرستيال،اجرائيه رييس دي او په همدې ډول ځيني نور ناراض چارواکي،له دغه کتاره شاتې پاتې ندي او  تل یې له مختلفو سټېجونو نه په استفادې پر ولسمشر او د ده پر حکومت نيوکې کړې دي.

ریشه های تعیینات جندر

مصطفی عمرزی

در آخرین مورد خبر های خوب، عزل سند باد بحری(کمال سادات) از معیینت جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ، همه را خرسند ساخت، اما من شک دارم که این عزل با توجه به اعتراضات منطقی و به جای مردم باشد که در حال افزایش اند. عموماً افراد چاپلوس یا «غوره مال» به گونه ای تشهیر می شوند که رفتار و گفتار آنان باعث تمسخر و کسر شان شده اند.
ما نمی دانیم که سند باد بحری را چه کسانی به رییس جمهور، معرفی کرده بودند، اما گفته می شود که به نام کمال ختک در رسانه های خارجی، گزارشگر بود. این شخص با نمایش ادا ها و اطوار ها، بیش از همه همتباران را ناراحت می ساخت. در حالی که با پشتوانه ی قومی تعیین شده بود، اما خاطرات بد پشتون ها از نحوه ی اجراآتش که هرگز هیچ دردی را دوا نمی کردند، فراموش نمی شود.

گلیم جنایت پیشه ها باید برچیده شود

در کنار صدها مشکلی که مردم روزانه با آن دست و گریبان اند؛ یکی هم مشکل نا امنی و امنیت خراب است که زندگی را به کام باشندگان شهرها تلخ ساخته و خون در رگان مردم را خشک.
اما این برهم زدن آرامش علل و عواملی دارد؛یکی از عوامل آنانی اند که به نام ها و القاب عجیب و غریب قد علم میکنند و مخل امنیت و آرامش باشندگان شهرهای خورد و کلان استند. بدون شک؛ در این قسمت که افراد مخل نظم و امن جامعه باید سر به نیست شوند، همه متفق و همنظرند.

هنر طنزپردازی
(معرفی کتاب)

مصطفی عمرزی

مرحوم استاد جلال نورانی، در سال های اخیر زنده گی، دست آوردی را معرفی کرد که در شناخت ژانر طنز در منطقه ی ما، بسیار عالی ست. کتاب «هنر طنزپردازی»، هرچند تکمیل نشد، زیرا پس از مرگ استاد نورانی، ضمایم آن باقی ماندند، اما با حجم 687 صفحه، برای نخستین بار، طنز در حوزه ی زبان دری را تا عمق تاریخی، وسعت می دهد. به اطمینان می شود گفت در کتاب هنر طنزپردازی استاد نورانی، جامعیت معرفی طنز با نمونه های تاریخی، در برخ هایی که آمده، بسیار کامل است.
مرحوم جلال نورانی در شمار افغان های اهل هنر طنز، در مثال تیوریسین ها شاید در جایگاه اول قرار داشته باشد؛ هرچند تخلیقات طنزی او بسیار نیستند و به لطف طنز های مشهور نمی رسند، اما شناخت استاد نورانی از طنز و تبیین آن در عرصه ی نیاز های فرهنگی افغانستان، او را جلوتر از همه قرار می دهد.

غزل

حیات الله بخشی

 به عشرت گر بگیرد رفته از خود مست مینا را
به گردش چرخ گردون آورد در دست مینا را

اگر شور تعلق نیست در ابنای این عالم
چرا بازار عشرت این قدر گرمست مینا را

تعلق کلفتی دارد رها کن تن ز تکلیفش
گران گر سرشود دیگر نگیرد مست مینا را

 به طرز چشم مخمورش که استغنا از آن پیداست
ز وضع ما فقیران نشه هم شرمست مینا را

 تغافل رعشه بر اندام غیرت می کند طاری
برا زین غیرت جانکاه بگیر بر دست مینا را

پاکستان سفارت د کمیشنکارانو له جاله وژغورئ

 ښايي ډېر کسان او بیا په ځانګړې توګه هغه کسان،چې له نړیوالو اړیکو او ډیپلوماسۍ سره سروکار لري په دې ټکې خبر وي،چې د یوه هېواد قنسولګرۍ او سفارتخونې د یاد هېواد یا دولت دایمي یا مؤقتي ډېپلوماټیکه استازولي دي.
سفارتخونې بېلابېلې دندې او بېلابېل مسوولیتونه لري،چې په سر کې یو څو ته یې اشاره کوم:
د سفارتخونو یوه دنده کوربه هېواد ته د خپل هېواد یا دولت پیغام رسول او برعکس ده.
خپل هېواد یا دولت ته د کوربه هېواد مهمو سیاسي،ټولنیزو،اقتصادي،پوځي او نورو پېښو رسول د سفارت دنده شمېرل کېږي.
 ځينې سفارتخونې بیا یوه قنسولي برخه لري،چې د قنسولګرۍ دنده پر مخ بیایي؛ له هغې ډلې یو هم په کابل کې د پاکستان سفارت دی،چې کلونه کېږي د افغانستان خلکو ته د چوپړونو د وړاندې کولو په موخه فعالیت کوي او په ورځنۍ توګه سلګونه کسان د یاد سفارت د افغان امنیتي ساتونکو د سپکاوي او ناسم چلند سره سره؛ د ویزې د ترلاسه کولو لپاره دروازه ور ټکوي او په نامناسبو شرایطو کې د دې سفارت د دروازې پر وړاندې د ویزو تر لاسه کولو ته شېبې شمېري.

سفارت پاکستان را از دام کمیشنکاران نجات دهید

شاید بسیاری ها به خصوص آنانیکه با روابط بین الملل و دیپلوماسی سروکار دارند، بدانند که قنسلگری ها و سفارتخانه های یک کشور؛ نمایندگی دایمی یا مؤقتی دیپلوماتیک آن دولت یا کشور در کشور دیگر است.
سفارتخانه ها وظایف و مسوولیتهایی دارند که در آغاز؛ از ین قلم به آن اشاره میکنم:
یکی از وظایف سفارت؛ انتقال پیام دولت کشور خودش به دولت کشور میزبان و برعکس آن است.
رساندن اتفاقات مهم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و دیگر رخداد های کشور میزبان به دولت خودش نیز از وظایف یک سفارت شمرده میشود.
شماری از سفارتخانه یک بخش قنسلی دارند که وظایف یک قنسلگری را انجام میدهند؛ از آن جمله یکی هم سفارت پاکستان مقیم کابل است که از دیر باز، به منظور عرضۀ خدمات به مردم افغانستان فعالیت میکند که روزانه صدها مراجعه کننده دارد که با متقبل شدن حقارتها وبرخوردهای نادرست و غیر انسانی محافظان افغانش، در شرایط ناخوشایندی مقابل درب این سفارت چشم به راه دریافت ویزا هستند.

راتلونکی افغان ولسمشر باید دغه ځانګړتیاوې ولري!

عبدالله وردک ، انګلستان - جون - ۲۰۱۹

ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته!  الله (ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ.
ګرانو او قدرمنو لوستونکو!
د یوه ملک، قدر، عزت، اهمیت، او پوهه، د هغو ملک د ولسمشر، د ټاکنې څخه معلومیږي. یا په بل عبارت، ښه ولسمشر، د ښو خلکو، او بد ولسمشر، د بدو خلکو، د رأیې پذریعه تعین کیږي. نو لدې کبله، ښه ولسمشر لرل، د یوه ملک دپاره، یو ستر نعمت دی.
نو لازمه ده، چې د افغانستان خلک، د راتلونکي ولسمشر، په ټاکلو کې له ډېر احتیاط، او غور څخه کار واخلي، او خپلې امانتې رأیې، د اسلام په رڼا کې، په سمه توګه وکاروي.
د یادونې وړ ده، چې راتلونکی افغان ولسمشر باید دغه لاندې ځانګړتیاوې ولري:

د پاکستان د لېونتوب چاره څه ده؟

دوه اویا کاله کیږي،چې د پاکستان په نوم یوه سرطاني غده د نړۍ پر بدن را ښکاره شوې ده.
د نړۍ د نورو هېوادونو په ډله کې د دې سرطانې غدې له شاملېدو وروسته په افغانستان کې د پاکستان له لوري پر جنجالي کرښه(ډیورنډ) او د افغانستان په ځينو سویلي ولایتونو په سلګونو ځله تېری شوی او له صفرې نقطې څخه دېخوا یې د افغانستان د ننه؛ په سلګونو کیلومټره ځمکه لاندې کړې. سره له دې چې افغان دولت د امریکا په شمول له ناټو تړون او د نړۍ له نورو لسګونو هېوادونو سره ستراتیژیک، امنیتي او دفاعي تړونونه لري،خو بیاهم نه د امریکا او نه د ناټو ځواکونو لخوا د پاکستان د دغو ښکاره تیریو په مقابل کې د افغانستان ننګه کړې او نه يي په ملګرو ملتونو کې په اړه کوم قانوني اقدام شوي دی.

سرټمبه پاکستان به لارې ته راشي؟

وروسته له هغې چې د کابل ـ اسلام اباد په اړيکو کې ترينګلتيا اوج ته ورسېده؛ پاکستان له افغانستان سره د اړيکو د رغولو په هڅه کې شو. بيلابيل دولتي پلاوي يې کابل ته راغلل، ولسمشر غني یو ځل پاکستان کې ورسره ولیدل او په دې وروستیو کې د اسلامي همکاریو سازمان په سرمشریزه کې د ګډون په پار یې سعودي عربستان کې د پاکستان له نوې صدراعظم عمران خان سره هم خبرې اترې وکړې.
افغان ولسمشر داسې مهال اسلام آباد ته ور روان دی،چې له دې وړاندې د پاکستان اکثره راغلي پلاوي له کابله ناهيلې بيرته د پاکستان پر لور رهي شول او د افغان امنیتي او سیاسي برخې چارواکو سفرونو هم د پاکستان سرټمبګي سړه نکړای شوه.

هر دو از یک شهریم

هارون انصاری

 یکی گله از دین و ملا می کند
 یکی قصه ی دروازه ی جهنم را برملا می کند

 یکی دردش است از اخوند و ملا
 یکی بر این باور است که ملا، ما را سر به راه می کند

 یکی قصه ی بهشت و دوزخ را دروغ تلقی می کند
 یکی بهشت و دوزخ را چه بزرگ جلوه ها می کند

 یکی می نویسد ما زاده ی طبیعتیم و بس
 یکی داستان ناجی و منجی را با چه شوق ادا می کند

 یکی می گوید دین و مذهب مال تو، من عیش می کنم
 یکی شب و روز سجده به خدا می کند

د حق خبرې جرأئت،د څوکۍ قرباني

غوره جهاد د حق خبره کول دي؛ که هغه د رییس پر وړاندې وي یا د وزیر،والي یا هر بل چا پر وړاندې.
د نظر خاوندان په دې اند دي،چې د حق خبره باید وکړو او د خپلو خبرو له لارې باید حق روښانه کړو.
خو په خواشینۍ سره؛ زموږ په ټولنه کې تر هغه مهاله یو څوک د یوې ادارې د ستونزو په اړه د حقیقت او حق خبره نه کوي،چې د واک،ناز و نعمت،کش و فش،بهرنیو او کورنیو امتیازاتو او سیاسي پاسپورټ څخه برخمن وي.
زموږ په ټولنه کې؛ که خصوصي ده یا دولتي اداره تر هغه وخت د ځمکې پر مخ جنت شمېرل کېږي،چې موږ پکې د څوکۍ،موقف،عزت او ډالري او سوپر سکېل معاشونو خاوندان واوسو.

پاکستان د پښتون ژغورنې غورځنګ قصد په کابل کې اخلي

کله هم چې څوک د آی ايس آی نوم اخيستل کيږي نو د هر افغان ذهن ته د پاکستان د هغه پليتې استخباراتي ادارې انځور راځي چې له کلونو راهيسې د افغانسان د ورانولو او د بربادۍ لپاره کار کوي. د پاکستان دغې پليتې ادارې او پوځ د افغانستان د بربادۍ لپاره په هيڅ ډول حربې سرفه نه ده کړې او په هر وحشت چې يې لاس بر شوی دی؛ ترسره کړی يې دی. دغې استخباراتي ادارې د افغانانو د بدبخته کولو لپاره هر لار په کار اچولې او تل يې دلته د خپلو لاسپوڅو پر مټ پر افغانانو آفت راوستی دی.

پیام تصویر ها

مصطفی عمرزی

سلفی رییس جمهور غنی با جنرال عبدالمالک که در نزدیک آنان امرالله صالح با خنده ای نشسته است، یک تصویر معمولی دولتی نیست. آقای مالک از متهمان به قتل صد ها جوان پشتون شمرده می شود. این درست که آن جوانان در جریان تحریک اسلامی طالبان بودند، اما نقش تاریخی طالبان برای حفظ تمامیت ارضی کشور که چیزی نمانده بود با حکومت مسعود- ربانی تجزیه شود، آنان را سوا از کارنامه ی افراد و اشخاصی قرار می دهد که یک طرف مهم تنازع کنونی اند.