د دروغجنو خلکو د پام وړ!

عبدالله وردک، انګلستان - جولای - ۲۰۱۹

ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم و رحمت الله و برکاته! الله (ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!
ټول خلک، او په خاصه توګه، یو مسلمان افغان، باید د خپلو خبرو، لیکنو، او کړنو سره، ډېر احتیاط وکړي. دا پدې مانا، چې هېڅکله، په هېچا پسې دروغ او تهمت ونه ویل شي.
د یادولو وړ ده، چې په چا پسې دروغ ویل، لویه ګناه ده؛ او هر هغه څوک چې په یوه چا پسې دروغ وایي، نو تر هغو خراب سړی نشته. هغه وروڼه او خویندې، چې د یوه دروغجن سړي خبرو ته غوږ نیسي، هغوی هم ډېر ملامت دي.
ځینې خلک چې کله پوه شي، چې یو سړی، په چا پسې دروغ وایي، نو بیا دوی، دغه دروغجن سړي ته، ډېر په غور سره غوږ نیسي، او د دوی دغه کړنه، ددې سبب ګرځي، چې دغه دروغجن سړی، نور هم خپلو دروغو ته زور ورکړي، او پخپلو دروغو ویلو کې نور هم وړاندې تګ وکړي.

درز ها و شکست ها

مصطفی عمرزی

اگر بگویم که تهداب نظام کنونی را کج گذاشته اند، بی جا نگفته ایم. پی آمد تجاوز شوروی به افغانستان، ارمغان سقوی دوم بود. روس ها با زمینه سازی های قبلی، به مسعود- ربانی و اقلیت های موتلف آنان(وحدت- جنبش) فرصت ساختند تا بر اساس توهم کثرت، برای دومین بار پس از فاجعه ی حکومت کلکانی که با تزویر مذهبی، اکثریت واقعی(پشتون ها) را غافل ساخت، حکومت کنند. در این نوبت، نزاکت های اخوانی و استفاده از امکانات گسترده که در اختیار احزاب اقلیت ها گذاشته شده بودند و همفکران قومی داخل سیستم(پرچمی) نیز میها می کردند، اکثریت را با تمام اولویت های مردم ما به حاشیه می کشانند، اما دیری نگذشت که افزون بر اختلافات اقلیت هایی که از رهگذر تاریخی و نفوس، هرگز خود را کمتر از مرتجعان سقوی نمی شمردند، حکومت ربانی- مسعود، محدود به 5 الی ده درصد افغانستان می شود؛ هرچند ابتدای آن نیز منوط به مناطقی بود که تحت تسلط اقلیت های مطرح، قرار داشتند.

نشانه های آشکار شعوبیه

مصطفی عمرزی

می دانیم که طرح توطئه در تاریخ، هرگز علنی صورت نگرفته است. قرن ها پس از اثرات منفی مکتب ها و باور ها، درک سوء رفتاری که با اغراض صورت گرفته، بسیاری را غافلگیر می کند.
پیوند های شرک در مکتب بودیسم، کابالای مصر و بالاخره در جریان های ضد توحید که گاه به نام عرفان نیز شناخته می شوند، در زمینه ای که فرهنگ آن ها تعمیم یافته اند و برعکس ماهیت، حلال مشکل پنداشته می شوند، جلو شناختی را می گیرند که اگر افاده شود، گره مشکلاتی گشوده می شود که باور نمی شد با توجیه همه چیز خوب است در مثال بودیسم، ذهنیت هایی منجمد نمی شدند تا شماری برای بد، راه بگشایند.

امان افغان

مصطفی عمرزی

«ملت عزیز و باوفای من!

به مناسبت ختم سفر چندماهه ی من و اجراآتی که برای ترقیات شما شده بود و برای بازپرسی احوالات شما فرزندان عزیز، لازم دیدیم که از هر اکناف مملکت، وکلای شما را احضار کرده، لوی جرگه را منعقد و امورات آتیه ی دولت را تحت نظر دقت گرفته، به استشاره و استصواب وکلای ملت عزیز خود، قرار های نافع و لازمه را برای آرامی و رفاه ملت و ترقی وطن محبوب خود بدهیم و به این وسیله اشتیاق قلبی خود مان را که به دیدار شما اولاد های دلاور خود داشتیم تسکین نماییم. اینک تمام وکلای شما رسیدند و از دیدار خود شان فرحت بی اندازه ی قلبی به من بخشیدند.

د سولې ډرامې نوی او اساس پړاو

په داسې حال کې چې په قطر کې د طالب استازو او امريکايې پلاوي تر منځ د اووم پړاو له خبرو وروسته دغې پروسې ته د افغان حکومت د خوشبیني ترڅنګ اندېښنې تر بل هر وخت زياتې شوي؛ آن دا چې تېره اونۍ د افغانستان د ملي امنيت د شورا سلاکار ښاغلي حمدالله محب یو ځل بیا د افغان سولې پروسې په اړه د امریکا روانو هڅو ته په اشارې ویلي،چې افغانان باعزته سوله غواړي او که د سولې روان بهیر د افغان نظام ړنګولو یوه دسیسه وي نو په وړاندې به یې ودریږي.
له دې وړاندې په خپله ولسمشر غني هم په وار وار په غير مستقيمه توګه د طالبانو او زلمي خليلزاد تر منځ د روانو خبرو په اړه اندېښنه ښودلې وه.
ولسمشر غني د قطر خبرو ته په اشارې ويلي و، چې دايمي سوله غواړي نه دا، چې د داکټر نجيب الله د وخت تېروتنې بيا تکرار شي. خو وروسته بیا دا دريځ بدل شو او د ارګ ویاند صدیق صدیقي وویل،چې د سولې د مذاکراتو له جزئیاتو په منظمه توګه خبرېږو.

روانې هلې ځلې؛ سوله که وخت ضايع کول؟!

افغان دولت هر وخت د وسله والو مخالفيونو پر مخ د سولې دروازې پرانيستې دي، تل يی د هر چا منځګړيتوب ته زړه ښه کړی دی او تل يي په دغه لار کې ښکېلو غاړو ته په ځانګړي توګه پاکستان ته امتياز ورکړی دی، خو د پاکستان لخوا تل دوه مخې پاليسي پر مخ وړل شوېده. له وسله والو مخالفانو سره د افغان دولت مخامخ خبرې لومړی پړاو يي د پاکستان په مري کې ترسره شو او له هغه وروسته افغان ولسمشر بیا بیا له وسله والو طالباننو غوښتي،چې خبرو ته ورسره کېني.
دا دی اوس يو ځل بیا ولسمشر غني وویل،چې له وسله والو طالبانو د تسلیمۍ لیک نه،بلکې مذاکرات غواړو؛ هغه هم باعزته او تلپاتې سوله؛ او وسله والو طالبانو ته هم په کار ده، ومني، چې دوی له هغو افغانانو سره مخامخ دي چې د سولې اراده لري.

پاکستان د سرخوږي بل نوم

پاکستان هغه هېواد دی، چې افغانستان یې له ولس سره کلتوري، مذهبي، اقتصادي او نورې ګډې اړيکې لري. دغه هېواد له جوړېدو بيا تر اوسه د افغانستان په جګړه کې ستره ونډه درلودلې ده. د پاکستان جوړېدو بیا تر دې دمه یې له هر لوري هڅه کړې، چې په يو نه يو ډول افغانستان ته سرخوږی جوړ کړي.
کله يې په کورنيو چارو کې ښکاره لاسوهنه کړې، کله يې د مذهبي ايډيالوژۍ له لارې د جګړې ډګر ګرم ساتلی، کله يې له سرحدي سرو کرښو تجاوز کړی او کله يې بیا له افغان دولت سره پټه دوه مخې ډيپلوماسي پر مخ وړې ده.
له کلونو راهيسې د پاکستان د شف شف موخه د ډيورنډ کرښې ته رسميت ورکول دي، چې په يو نه يو ډول دغې کرښې ته رسميت ورکړي او افغان دولت ته په نړيواله کچه د دغې کرښې د رسميت اسناد پيدا کړي.

امریکا به د پخواني شوروي لاره تعقیب کړي؟

په داسې حال کې،چې په دې وروستيو کې د طالب استازو او امریکا خبرې تر پخوا تودې شوې دي او له افغانستانه د امريکايې ځواکونو د وتلو په اړه په کور د ننه او امریکا کې ضد او نقيض څرګندونې کیږي؛ نو د پوخ عمر هر افغان ذهن ته له افغانستان څخه د سرو لښکرو د وتلو سناریو ور په یادوي.
د پخواني شوروي اتحاد لښکرو څلور لیسزې وړاندې د ځمکې او هوا له لارې پر افغانستان يرغل وکړ او ببرک کارمل يې قدرت ته ورساوه.
شورويانو په افغانستان کې نهه کاله تېر کړل او د وخت مجاهدينو يې د امريکا په مالي او تسلیحاتي ملاتړ چې د پاکستان له لارې ورته برابرېدل؛ پر ضد وجنګېدل. بالاخره د ۱۹۸۸ زېږدیز کال د اپریل میاشتې په ۱۴مه نېټې د جينوا پرېکړې له مخې روسانو ته له افغانستانه د وتلو لار برابره شوه.

مَشک مشکوک

مصطفی عمرزی

متنازع شدن ارزش های ملی که پیوسته به هویت سیاسی، تعریف می شوند، مردم ما را همیشه نگران کرده است که اگر وحدت جغرافیایی آنان درهم بریزد، دیگر چه باقی می ماند؟ حتی تندروترین منتقدین تنظیمی و جناحی افغان ستیز نیز سعی کرده اند رسوم احترام سیاسی را به جا آورند؛ زیرا می دانند اگر زمینه ی ابراز وجود (افغانستان) وجود نداشته باشد، هیچ نوع تفسیر و تعبیر آنان از تاریخ، برآورده نمی شود. رسم احترام، به ویژه به سرود ملی، یک امر بی نهایت مهم و عدول از آن، معادل خیانت است.

شکستن عرف دیپلوماتیک

مصطفی عمرزی

پس از رسانه های ایرانی و تاجکستانی که همواره سعی کرده اند طی حرکات کژدار و مریز، ارزش های ملی و سیاسی افغانستان را متنازع بسازند، حداقل در یک نمونه ی روسی (اسپوتنیک افغانستان- قبلاً دری) نیز می خواهند خاطرات بد ما از بیگانه را تداعی کنند.
وب سایت اسپوتنیک افغانستان در قطار رسانه هایی که به دری افغانی و پشتو نشرات می می کنند، یکی از بدترین رسانه هاست. باری در کنایه ای نوشته بودم شاید یکی یا تعدادی با تخلص های خر-آسانی یا مجوسی/ فارسی عقب این دستگاه نشسته اند و فقرفرهنگی ای را به نمایش می گذارند که در افغانستان با سمبول های ارتجاع سقوی، افراد، اشخاص و نشانی های آن آشکار و هویدا می باشند.

خوان خالی

مصطفی عمرزی

بعضی با آن چه در عمل ثابت می کنند، صحت و سقم آن چه پیرامون آنان پرداخته می شود را آسان کرده اند. اگر به مصداق معامله ی به مثل، مثل پدرامی ها شویم، ناگزیر باید به فحش و توهین پرداخت، اما چون رعایت اخلاقی را اصل می دانیم، بهتر است به کسانی مجال دهیم که با سلوک و رفتار خود، حتی خوشباورانی را آزرده می سازند که پیرامون آنان اغماض می کردند.
آخرین اعلامیه ی پدرام که بزرگ ترین اشتباه مسعود و ربانی، دشمنی با پاکستان بود، همه را از او فراری داد و این مرغ سخن از قفس پریده در فضای رسانه های در کمین نشسته، دیگر قابل برگشت نیست.
همه می دانند که اگر خوردنی پاکستانی را از خوان مسعود و ربانی بردارند، در آن سفره، به جز فقر فرهنگی و سیاسی که در ارتجاع دوم رونما شدند، چیزی نمی ماند.

خبط های فاحش

مصطفی عمرزی

فکر می کنم تلخ ترین خاطره ی ما از هرج و مرج سیاسی اشرف غنی، تنقید بی جا به گذشته و بزرگان افغانستان باشد. «زیر سوال بردن مشروعیت تاریخی» در کنر، فراموش ناشدنی است. هرگونه خبطی که از بالا یا افراد متشخص و مشهور صادر می شود، زود به حربه و وسیله ای مبدل می شود که تا زمان رفع، هم باعث تضعیف شده و هم زمینه می سازد تا به نفاق و شقاق افزوده شود.
کاری با این نداریم که دری فارسی، فارسی دری یا دری افغانی و غیره، اما دولت ها بر اساس ماهیت و مولفه های حقوقی، از نام ها و شهرت هایی ساخته شده اند که در حفظ حقوق و منافع اتباع آن ها بسیار مهم اند؛ هرچند هنوز خیلی زود است تا مفاهیم ادبی را برای نیاز های سیاسی تطهیر و آماده بسازیم؛ زیرا تنها کوشش کوچک رسمیت دری نیز آن قدر زیر امواج تنقید و فشار قرار دارد که اگر همت فرهنگیان پشتون، هزاره، اوزبیک و تاجک نبود، حداقل در 18 سال اخیر، قبرستانی می شد.

د استادانو او شاګردانو د پام وړ!

عبدالله وردک، انګلستان - جولای - ۲۰۱۹

ګرانو او قدرمنو وروڼو او خویندو! السلام علیکم‌ و رحمت الله و برکاته! لله (ج) د وکړي، چې ټول روغ او جوړ وئ.

ګرانو او قدرمنو لوستونکو!

د استاد او شاګرد ټولې اړیکې، باید د یوه معنوي پلار، او اولاد په شان وي. یو شاګرد به هېڅکله هم خپل ښه او بد استادان هېر نکړي. د ښه استاد مقام ډېر لوړ دی، او هغه هېڅوک هم ټیټولای نشي. همدارنګه، د بد استاد مقام بیا تر ټولو ډېر ټیټ دی، او هغه هېڅوک هم لوړولای نشي.
هغه استادان، چې په ډېر پاک نیت، او اخلاص د وطن د ځوان نسل په تعلیم او تربیه کې، شپه او ورځ هلې ځلې کوي، هغوی ته د الله (ج)، د خپلو پاکو هلو ځلو، عظیم اجرونه ورپه برخه کړي. آمین یارب العالمین.
همدارنګه، هغه استادان، چې خپلې دندې، په سمه توګه سرته نه رسوي، هغوی ته د الله (ج) توفیق ورپه برخه کړي، چې خپلې وظیفې په سمه توګه سرته ورسوي، او کنه، نو بیا به بهتره دا وي، چې هغوی خپلې دندې پرېږدي، او خپلو ځانو ته نور مصروفیتونه پیدا کړي.

غزل

حیات الله بخشی

 ديده ام دلبر من موی تو کژ
همچو موی تو بود خوی تو کژ

بخت و اقبال مرا کرده چو خود
حلقه های خم گیسوی تو کژ

بنماید به نظر سرو چمن
پیش سروقد دلجوی تو کژ

گر شوم خاک و برد باد مرا
نروم من ز سر کوی تو کژ

 کژ کنی زنده گی ام گر که به من
 نگرد نرگس جادوی تو کژ

مکتب

حیات الله بخشی

 ره گشای راه انسان، مکتب است
ره نمای شخص نادان، مکتب است

در میان کارزار زنده گی
قوت بازوی انسان، مکتب است

با یقین از روی اخلاص کن قبول
 آیه های حکم قرآن، مکتب است

در امور شرع انورکن یقین
 رکنی از ارکان ایمان، مکتب است

 نردبان قرب عز و منزلت
نزد هر دانا و نادان، مکتب است

سی وی انگلیسی

مصطفی عمرزی

کتاب «نبرد من» (نوشته ی آدولف هتلر) را خوانده اید؟ با رواج تاریخ سازی های سیاسی و تعمیم نظریه ی مردود آریایی، مجریان سیاست های تبعیض نژادی یا نازی ها را همه می شناسند.
سال ها قبل از این که کتاب «نبرد من» را بخوانم، از دوستان و نزدیکان می شنیدم که هتلر گفته است: اگر سربازم افغان باشد، افسرم ترک و سلاحم ساخت جرمنی، تمام دنیا را اشغال می کنم.» جالب تر از همه، چند گونه بودن این روایت است.
روزی در صفحه ی فیس بوک شبنم ثریا، آوازخوان و رقاصه ی مشهور تاجک که قبل و بعد از حج نیز با هنر و بدنمایی های حجاب و دامن های کوتاه، بیش از هتلر و فلسفه ی آریایی، کسب مخاطب می کند، پُستی را شریک ساخته بودند که با کمی تفاوت، روایت هتلری را دگرگون می کرد. در آن پُست، به جای سرباز افغان، سرباز تاجک به کار رفته بود!؟ تذکار این گفته ی هتلر همواره با ذوق و هیجان نزدیکان و دوستان توام می شد.